Een veilige sedatie bij het konijn:

Dierenarts Evert-Jan de Boer, van Dierenkliniek Wilhelminapark in Utrecht, heeft voor zijn afstuderen een onderzoek gedaan naar het verdoven van konijnen.

De titel van het onderzoek was:

Injectie anaesthesie bij het konijn: een vergelijking van medetomidine-ketamine en medotomidine-propofol”.

Gedurende een aantal weken hebben konijnen verschillende soorten verdovingen gekregen en is gekeken wat het resultaat was van deze verdovingen. Dit onderzoek was belangrijk omdat er niet veel, en zeker niet in Nederland, onderzoek was gedaan naar de effecten van een verdoving op een konijn. Domitor ® (= medetomidine) werd in de spier (= intramusculair) geïnjecteerd en de andere medicijnen werden in een bloedvat (= intraveneus) van het oor gegeven. Bij beide verdovingen werd een goede diepe anaesthesie bereikt. De verdoving was goed genoeg voor een operatie. Bij de verdoving met Propofol ® werd maar een hele korte verdovingsduur bereikt. Bij de verdoving met ketamine ® werd een veel langere verdovingsduur waargenomen. Bij beide combinaties was de pijn goed uitgeschakeld.

Verder ontwikkeld ….

Als dierenarts heeft hij in de praktijk deze verdoving verder ontwikkeld: in plaats van Domitor®  intramusculair (= in de spier) te geven, verdoofde hij de konijnen in een bloedvat van het oor met Domitor ® en Ketamine ®. De hoeveelheid Domitor en Ketamine werd in de loop der jaren steeds verder verminderd. We zijn later overgegaan van de Domitor naar Dexdomitor (= dexmedetomidine).

We hebben een onderzoek gedaan in onze praktijk en we vonden dat  de Dexdomitor ® dezelfde diepte en lengte van de verdoving gaf, maar een veel kortere recovery! En laat nou net de recovery het belangrijkste onderdeel van een verdoving zijn.

Nieuw 2018: we geven een verdoving in de achterpoot ….

we verdoven sinds enkele weken konijnen in het bloedvat van de achterpoot. Tot aan het begin van de zomer van 2018 gaven we konijnen altijd een verdoving in een bloedvat met dexdomitor en ketamine of anaestamine. Dit is een een veilige manier van verdoven voor een konijn. Helaas zagen we de laatste tijd echter steeds vaker een konijn dat last van het oor kreeg na de verdoving. Variërend van een kaal plekje, verkleurde haren tot ontstekingen en zelfs gaten in de oren. Om dit te voorkomen zijn we in plaats van de oren het bloedvat van de achterpoot gaan gebruiken. Het bloedvat aan de buitenzijde van de achterpoot tussen de knie en de hak gebruiken we om onze intraveneuze verdoving te geven. De konijnen liggen in zijligging in een handdoek gewikkeld. Het valt ons op dat de konijnen het goed toe laten en dat het voor ons in de achterpoot zelfs makkelijker toe te dienen is dan in het bloedvat van het oor.

Minimale hoeveelheden ….

Er wordt er een minimale hoeveelheid verdoving in  een bloedvat gegeven. Dit geeft een korte maar hele veilige verdoving, om bijvoorbeeld tanden of kiezen te behandelen. Als er een langere verdoving nodig is voor een operatie aan het gebit of een andere operatie (zoals bijvoorbeeld een sterilisatie, castratie of blaasoperatie) dan wordt het konijn daarna aan de gasanaesthesie gelegd. We gebruiken voor de veiligheid Isofluraan als gasanaesthesie.

Er kan gekozen worden voor een neusmasker bij een gebitsbehandeing, een endotracheale tube bij een rhinoscopie of een v-gel larynxmasker bij een buikoperatie.

Als extra zekerheid geven we een onderhuidse injectie met fysiologisch zout en glucose om de vloeistof en energie huishouding op pei te houden.

Recovery ….

De recovery of het bijkomen is het allerbelangrijkste onderdeel van de sedatie!

Uit de literatuur blijkt dat tijdens de recovery de meeste konijnen dood gaan, niet tijdens het geven van de verdoving of tijdens de operatie. We zorgen dan er ook voor dat deze recovey zo optimaal mogelijk kan verlopen = snel wakker, in een zuurstofrijke en warme ruimte.

• Antisedan ® : geef gelijk een tegen verdoving zodra het mogelijk is 

• Warmte: zorg dat het konijn warm blijft, des te sneller is het wakker, we gebruiken warmtelampen hiervoor..

• Zuurstof: zorg dat het konijn in een zuurstofrijke omgeving wakker wordt, we gebruiken zuurstofkooien hiervoor.

Veilig ….

Deze combinatie is dermate veilig dat we kunnen stellen dat de verdoving van een konijn net zo veilig is als die bij een hond of een kat.

Er blijft altijd een heel klein risico bij een verdoving, of het nu een mens of dier is, maar door gebruik te maken van een anesthesie op maat wordt dit risico zo klein mogelijk gemaakt.

Een veilige sedatie bereik je door ….

Om het konijn zo goed mogelijk uit de verdoving te laten komen is het volgende van belang:

• Een konijn hoeft niet te vasten voor een narcose!
• Het konijn moet voorafgaand aan de verdoving gewogen worden!
• Het konijn moet direct na de operatie Antisedan ® krijgen om snel weer uit de verdoving wakker te worden, de recovery dient zo kort en optimaal (warm en zuurstofrijk) mogelijk te geschieden.
• Het konijn moet goed op temperatuur gehouden worden tijdens en na de operatie door middel van een warmtemat tijdens de operatie en een verwarmde ruimte met zuurstof waarin ze wakker worden (= recovery). Hierna gaat het dier naar onze verwarmde opname.
• Standaard pijnstilling en vocht en glucose onderhuids te geven en indien nodig antibioticum bij de operatie/behandeling.
• Indien nodig pijnstiller en antibioticum mee te geven naar huis.
• Bij konijnen waar het gebit behandeld is het van belang om een paar dagen pijnstiller en vloeibaar voedsel te geven om te zorgen dat het konijn blijft eten. U krijgt dan van ons speciaal voedsel mee om te dwangvoeren, We geven een mengsel van Juvenile ® en verweekte Science Selective Rabbit ®.
• Het is van groot belang dat het konijn weer snel gaat eten na een sedatie of operatie, elk konijn dat dezelfde dag niet uit zichzelf gaat eten moet door de eigenaar worden gedwangvoederd met Juvenile ®. Standaard krijgt elk konijn dat bij onze dierenkliniek onder sedatie gaat  Juvenile ® (dwangvoeding) mee.

Darmimmobiliteit ….

We hebben in onze dierenkliniek niet vaak problemen gehad met een stille darm of darmimmobiliteit na een sedatie. Dit komt door de lage verdoving die gegeven wordt, een snelle en warme recovery en pijnstilling tijdens en na de operatie.