Konijn met een tranend oog of Dacryocystitis
Dacryocystitis is een ontsteking van het traanzakje en de traanbuis. Deze ontsteking kan ooguitvloeiing veroorzaken een zogenaamde tranenvloed. Het oog is te nat en vaak is er een wittige uitvloeiing.
Oorzaak…
– Ingedroogd traanvocht = wittig oogvocht
Soms is er alleen wat witte ooguitvloeiing door ingedroogd traanvocht en heeft het konijn er geen last van. Maar de traan afvoer van het oog via de traanbuis kan ook verstopt raken, met als gevolg een nat oog en de uitvloeiing vloeit dan over de ooglidrand heen en geeft een traanstreep.
– Kies- of tandprobleem en daardoor een verstopping van de traanbuis.
De traanbuis kan door wortelproblemen van de voorste kiezen dichtgedrukt worden. De traanbuis loopt vanaf het onderooglid naar de neusholte. Aan het begin zit een verbreding en dit wordt het traanzakje of saccus lacrimalis genoemd.
Kies- of tandproblemen kunnen veroorzaakt worden door calcium te kort in de kaken waardoor standsafwijkingen of afwijkend gevormde kies- of tandwortels ontstaan. Ook kunnen er ontstekingen of abcessen aan de wortelpunten van de tanden of kiezen ontstaan.
– Ontsteking van het traanzakje of traanbuis
Er kan ook een vieze pussige uitvloeiing zijn doordat de traanbuis / traanzak zelf echt ontstoken is.
Behandeling zonder sedatie…
We behandelen de konijnen in eerste instantie door ze in een handdoek te wikkelen, een lokale oogverdoving te geven en dan de traanbuis door te spoelen. Op deze manier is te zien of de traanbuis passabel is. Ook zal de traanbuis op deze manier schoongespoeld worden. Dit is goed te doen als het oog licht ontstoken is of een wittige uitvloeiing heeft.
Als de traanbuis passabel is dan komt er vocht uit de neus.
De nabehandeling bestaat daarna weer uit waterige oogdruppels die echt door de traanbuis kunnen gaan. Het zijn oogdruppels met een antibioticum en corticosteroïden erin. De behandeling loopt gedurende 3 tot 4 weken 3-4x daags 1 druppel in het oog.
Behandeling onder sedatie…
Indien er een ernstige ontsteking is of de problemen steeds terugkomen (als de traanbuis niet passabel is), dan verdoven we het konijn. We spoelen de traanbuis in eerste instantie uit vanuit de traanbuisopening bij het oog. Deze is in het onderooglid gelegen. We rekken de traanbuisopening op om de opening groter te maken en spoelen daarna de traanbuis vanuit het oog naar de neus schoon …. Zie de film hieronder ….
De tanden en kiezen worden nagekeken of er tekenen van gebitsproblemen zijn. En eventueel worden er röntgenfoto’s gemaakt.
De traanbuis komt in de neusholte vlak in de buurt van de tandwortel uit. Zie verderop op de pagina op de röntgenfoto. Op de foto’s hieronder is een konijn te zien met erge ontsteking. Er komt pus uit het oog en uit de neus aan de rechterkant.
Op de onderstaande foto’s is te zien dat er echt pus uit de traanbuis gespoeld kan worden, kijk ook op onze youtube pagina voor een film hoe dit spoelen gaat ….
Een paar foto’s van de bovenstaande films
Als het nodig is maken we een bacteriologische kweek en een antibiogram. Er wordt gekeken welke antibiotica werkzaam zijn tegen deze ontsteking.
We hebben Mandy een behaneling gegeven en een paar weken later is alles genezen.
Hoe spoelen we de traanbuis bij het konijn
We rekken de traanbuisopening op en spoelen de traanbuis vanuit de traanbuisopening in het onderooglid met een spoelvloeistof door. De vloeistof is fysiologische zoutoplossing oplossing waaraan een antibioticum is toegevoegd. Je kan zien dat er wittig materiaal uit de traanbuisopening bij het oog gespoeld wordt en dat het uit het neusgat loopt.
We gebruiken een gebogen canule. Eerst spoelen we de traanbuiszak grondig uit met fysiologische zoutoplossing. Als er geen pus of witte uitvloeiing meer uitkomt dan brengen we de canule dieper in en proberen het kanaal in de schedel te vinden dat in de neus uitkomt (zie röntgenfoto’s verderop deze pagina).
De gebogen canule wordt via de traanbuisopening in het onderooglid, via de traanbuiszak in de opening van het traanbuiskanaal ingebracht. Nu kan er druk gezet worden en komt, als de traanbuis passabel is, het vocht uit de neus stromen.
Hieronder zijn röntgenfoto’s te zien waarbij te zien is dat de gebogen canule in het traanbuiskanaal zit.
De nabehandeling bestaat uit waterige oogdruppels die daadwerkelijk door de traanbuis kunnen gaan. Het zijn oogdruppels met een antibioticum en corticosteroïden erin. De behandeling loopt gedurende 3 tot 4 weken 3-4x daags 1 druppel in het oog. Daarbij geven we oraal of parenteraal antibioticum gedurende een paar weken en een pijnstillend/ontstekingsremmend middel.
Uitgebreide behandeling onder sedatie…
Onder sedatie zal de bek geinspecteerd worden. Om een goed beeld te krijgen worden er ook röntgenfoto’s van de schedel gemaakt. De stand en de plaats van de kiezen en tanden en de vorm is dan in beeld te brengen. Er worden meerdere opnames gemaakt, het is belangrijk om de schedel in diverse standen te draaien om een goed beeld te krijgen.
Op de onderstaande foto’s is te zien dat er door kiesveranderingen een tranenvloed is ontstaan ….
Aan het gebit is het een en ander te zien, scheef afgesleten tanden, de kiezen zijn niet zoals het hoort.
Indien de traanbuis op de normale foto’s niet gelijk zichtbaar is dan maken we röntgenfoto’s met een röntgencontrastmiddel in de traanbuis om zo het verloop van de traanbuis in beeld te brengen. Om op die manier te kunnen zien of het probleem van de kieswortels of de tandwortel uit gaat. De eventuele probleem kies of tand zal, als dat kan, worden behandeld. De traanbuisopening wordt opgerekt en de traanbuis wordt daarna gespoeld. Als nabehandeling krijgt het konijn waterige oogdruppels met een antibioticum en corticosteroïden erin.
Op de onderstaande foto’s is te zien dat de traanbuis geen afwijking laat zien en dat de dacryocystitis alleen door een ontsteking wordt veroorzaakt. Alleen de afslijting van de boventanden is niet zoals het zou moeten zijn.
Dan maar de traanbuis met een rontgencontrastmiddel aankleuren ….
Op onderstaande foto’s is te zien waar de traanbuis loopt
We hebben de traanbuis uitgelicht zodat goed te zien is hoe de traanbuis loopt. Vlak langs de kies – en de tandwortel loopt de traanbuis. Je kunt je voorstellen dat er een probleem ontstaat als er een tand- of kieswortel probleem aanwezig is.
We hebben een nieuwe techniek bedacht: retrograde spoeling
Als de traanbuis niet te spoelen is vanuit het oog naar de neus dan kun je ook vanuit de neus naar het oog de traanbuis spoelen = retrograde spoeling van de traanbuis = tegengestelde richting spoelen. Het is wel even zoeken om de traanbuis opening in de neus te vinden, maar als je als dierenarts door hebt waar het zit is het niet eens zo heel moeilijk. Je moet het zien als een soort trucje om in de traanbuis een dunne canule in te brengen.
We kunnen met een endoscoop de traanbuis uitstroom opening in beeld brengen, echter dit is extreem lastig en zal zeker niet bij elk konijn lukken!
Op de foto hieronder is een traanbuisopening in de linker neusgang bij het konijn te zien.
We laten hieronder een endoscopische foto de traanbuis opening in de rechterneusgang van een konijn zien en dat er een traanbuiscanule in de opening wordt ingebracht.
We spoelen de traanbuis vanuit de traanbuis opening die in de neus uitkomt:
Op een röntgenfoto is te zien dat de traanbuis canula echt in de traanbuis zit.
Bij dit konijn is te zien dat de traanbuis passabel is. Als je de traanbuis vervolgens vanuit het oog spoelt dan komt er wel vocht uit de neusopening. In eerste instantie lukte het niet om vanuit de traanbuis opening bij het oog de traanbuis te spoelen naar de neus. De traanbuis wordt steeds smaller en de pus loopt vast in de steeds smaller wordende traanbuis. Andersom spoelen = tegengesteld = retrograde is makkelijker, want je spoelt vanuit een smallere traanbuis naar een wijdere traanbuis/traanzak. We hebben dit nu bij een aantal konijnen geprobeerd en het lijkt echt een goede oplossing om een verstopte traanbuis passabel te krijgen.
De nabehandeling is weer met waterige oogdruppels en antibioticum.
En als de behandeling uiteindelijk niet werkt?
Soms komt het voor dat we geen oplossing kunnen bieden, bijvoorbeeld als de kies of tand is niet te behandelen dan kan het zijn dat we geen verbetering kunnen geven omdat de traanbuis verstopt of dichtgedrukt blijft. In dat geval is het symptoom bestrijding door middel van oogdruppels op het moment dat het erg last heeft. We gebruiken dan vaak Duodrops oogdruppels, De Duodrops smeert alles een beetje en gaat de traanstrepen tegen.
____________________________________________________________________________________________________
Disclaimer wat betreft de door ons hierboven genoemde diergeneesmiddelen.
NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor konijnen.
De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de hond of de kat.
Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij het konijn.
