Kat kiezen trekken
Helaas komt het voor dat we een kies of soms zelfs alle kiezen bij een kat moeten trekken. We spreken dan van een extractie van een kies of een totaal extractie van alle kiezen.
Het trekken van een kies is niet makkelijk, als dierenarts moet je er wel de juiste tandheelkundige materialen voor hebben om dit kunstje te beheersen. Er kunnen namelijk complicaties optreden variërend van afgebroken tanden of kiezen, oogbeschadigingen, breuken in de schedel tot zelfs aan gebroken onderkaken toe.
De kiezen zijn lastig om te trekken en het is een kunst om het op de juiste manier uit te voeren. Een tandheelkundige unit met high en lowspeedboor is hierbij onontbeerlijk en een tandheelkundige röntgensensor en een loepbril is een zeer grote meerwaarde.
Ook is het aanwezig zijn van een tandheelkundig instrumentarium dat je bij honden gebruikt niet voldoende, want je moet met diverse kleine tot zeer kleine elevatoren en luxatoren werken. Dit zijn tandheelkundige instrumenten die tussen de kies en het bot gestoken kunnen worden en door druk uit te oefenen zullen de lamellen in de tandkas die de kieswortel vasthouden afbreken en komt de kieswortel los.
Erzijn in de literatuur 2 gebitsextractietechniekentevindenbijkatten ….
Gesloten extractie ….
De gesloten extractie is een extractie waarbij geen bot wordt weggenomen of gingiva wordt ingesneden. Deze wordt vooral gebruikt bij de extractie van tanden en kiezen die 1 wortel hebben.
Chirurgische (open) extractie ….
Bij een chirurgische extractie wordt een stuk van het bot verwijderd na het maken van een gingivaflap.De kies met meervoudige worlles wordt doorgeboord en daarna wordt het gebitselement getrokken. Deze techniek is vooral geschikt bij hoektanden, kiezen met meerdere wortels of met FORL’s en kieswortelresten.
Wij gebruiken een half geopende extractie of gemodificeerde gesloten extractie ….
Als tandheelkundige katten dierenartsen hebben we onze eigen manier van het trekken van de kiezen bij katten ontwikkeld. We werken rechtstandig en benaderen de kiezen vooral van bovenaf. We boren de kies tussen de kieswortels door en maken op die manier van elke kieswortel een op zich zelf staande kies. En maken daarbij gebruik van een EMS Piezon Master Surgery unit waarbij we rondom de kiezen het bot wat weg kunnen pieozeren en daarna eenvoudig de losgemaakte kies (wortel) kunnen extraheren.
EMS Piezon Master Surgery ….
Door gebruik te maken van de EMS Piezon Master Surgery unit kun je met minimaal trauma de kiezen los maken en eruit trekken. We gebruiken eerst een boor om de kies door te boren en de wortel te splijten en daarna de Piezosurgery. Als alternatief is de mogelijkheid om met een boor het bot weg te boren maar dan heb je veel meer trauma dan met piezosurgery (trauma kan later vertaald worden in pijn).
Als de kies doorgeboord is dan halen we wat bot rondom de kies weg en kunnen daarna de kieswortels, zonder problemen, volledig trekken.
Voorkom dat er wortelresten achterblijven ….
Door de smalle luxatoren of wortelheffers die we gebruiken kun je met minimale kracht de kiezen los maken en trekken. Als je teveel kracht op een wortel (= kies onder het slijmvlies) uitoefend dan kan deze afbreken van de kroon (= kies boven het slijmvlies). Ook kan er een klein stukje van de wortel afbreken, deze mini fractuur is alleen met een tandheelkundige loepbril te zien en niet met het blote oog. Echter de kieswortelrest of dit lullige kleine stukje kiesrest kan voldoende zijn om een probleem als FCGS te laten bestaan.
Alles moet er 100% uit zeker bij FCGS ….
Als er FCGS (= Feline Chronic Gingivitis Stomatitis) of gingivitis-stomatitis-pharyngitis aanwezig is dan is het superbelangrijk dat alle kiezen inclusief de kieswortels volledig (=100 %) getrokken worden. Als er een wortelrest aanwezig blijft dan zal het probleem blijven bestaan.
Vaste werkvolgorde bij totaal extracties ….
De kat wordt eerst een verdoving gegeven. Als de kat slaapt wordt er een pijnstiller en een antibioticum gegeven. Ook geven we een onderhuids infuus met daarin glucose om de vocht en energie huishouding op peil te houden. De kat wordt naar onze “tandheelkundige” operatiekamer gehaald en op een warmtemat of kussen gelegd. Het is belangrijk dat de kat warm gehouden wordt want bij het doorboren van kiezen gebruiken we waterkoeling en dan kunnen de katten afkoelen. We intuberen de kat en leggen ze aan de gasanesthesie met zuurstof en isofluraan. We gebruiken een anesthesiebewakingssysteem om de diepte van de verdoving in de gaten te houden.
Als we alle kiezen bij een kat moeten trekken dan werken we volgens een vaste volgorde. Eerst worden er, als dat nodig is, rondom digitale röntgenfoto’s gemaakt om de kiezen en vooral kieswortels in beeld te brengen. We noemen dit een full mouth opname.
Eerst beginnen we met de bovenkaak ….
We beginnen met de achterste kiezen van de bovenkaak (de 109 of de 209). Daarna wordt de grootste kies van de bovenkaak (de 108 – 208) doorgeboord net voor de grote achterste wortel. Het is belangrijk om deze 3 wortel kies volledig te splijten. Hierna wordt de grote wortel losgemaakt en getrokken.
Hierna kunnen de 2 voorste wortels weggehaald. De piezosurgery trilt de kieswortels los en de 2 voorste kieswortels kunnen in 1 keer getrokken worden.
Hierna boren we de bovenkant van de kroon van de 107 – 207 eraf en boren we rechtstandig tussen de 2 wortels door. Elke wortel wordt daarna apart verwijderd. Hierna wordt de 106 – 206 getrokken, deze heeft maar 1 wortel.
Controle foto’s ….
Ter controle kunnen we röntgenfoto’s maken of alle kieswortels 100% eruit zijn. We beschikken over een loepbril van Examvision en de controle röntgenfoto’s zijn vaak niet eens nodig omdat er goed te zien is of de kieswortels wel of niet volledig getrokken zijn.
Bot wegpieozeren en slijmvlies hechten ….
Daarna wordt met een periostelevator het slijmvlies van het bot losgemaakt en dan pieozeren we de scherpe randen van het bot weg met de EMS Piezon matsr Surgery. Het losgemaakte slijmvlies wordt daarna aan elkaar vastgemaakt met hechtingen. We gebruiken een vicryl rapide 4-0 of 5-0, dit is een hechtdraad die maar kort aanwezig is en na een paar dagen zelfs al volledig opgelost is.
Daarna de onderkaak ….
Als de bovenkaak klaar is, is de onderkaak aan dezelfde zijde aan de beurt. Eerst is de moeiijkste kies van de kat aan de beurt de achterste onderkaakskies (de 309-409). Deze heeft een hele smalle/dunne achterste wortel. Als je deze kies niet goed doorboort dan kan deze dunne wortel heel makkelijk afbreken en dan is deze alleen met een hele dunne en smalle elevator te extraheren!
Dit is geen kunstje meer maar een ware nachtmerrie als je niet de juiste tandheelkundige instrumenten hebt!
De achterste wortel wordt losgemaakt met dE EMS Piezon Master Surgery en (gemakkleijk) getrokken en daarna wordt de grote voorste wortel eruit gehaald.
Hierna wordt de makkelijker te trekken voorste wortel van deze kies getrokken.
Je kunt ook de achterste wortel met de EMS Piezon Master Surgery nog makkleijker trekken door deze rondom los te pieozeren en daarna er uit te wippen met de speciale extractie punt die op de piezosurgery zit = voorbeeld de ander kant. De wortel wordt er zo uit gepieozeerd ………
De middelste kies (de 308 – 408) is daarna aan de beurt. De kroon wordt eraf geboord en de wortels worden gescheiden en daarna apart getrokken. Hierna wordt de voorste kies (de 307 – 407) van de kroon ontdaan en de wortels worden gescheiden en getrokken.
Hierna worden, als dat nodig mocht zijn, controle röntgenfoto’s gemaakt, het slijmvlies wordt los geprepareerd, het bot wordt ingekort en het slijmvlies wordt gehecht.
Recovery ….
Als alle kiezen volledig getrokken zijn dan is de operatie geslaagd en kunnen we de kat wakker laten worden. We halen de tube uit de luchtpijp en de kat wordt in een verwarmde zuurstofmand in onze opname gelegd. De kat krijgt een injectie met een middel dat de verdoving tegen gaat. Zodra de kat wakker genoeg is kan het naar onze verwarmde opnamekooi verplaatst worden.
Dezelfde dag naar huis of een nachtje blijven ….
Het merendeel van de katten kan na deze operatie dezelfde dag weer naar huis, maar sommige katten zijn wat onder de indruk na een dergelijk lange operatie en blijven liever een nachtje in onze verwarmde opname. Als de kat naar huis gaat dan geven we een antibioticum en pijnstiller mee en vloeibaar voedsel.
Controle ….
Na 1 dag hebben we telefonisch contact over hoe het gaat en na 1 of 2 weken willen we de kat terugzien om te controleren of alles goed gaat.
Kosten van deze operatie ….
Een totale extractie van alle kiezen bij een kat doe je niet even snel. Als je het goed wilt doen als dierenarts dan ben je er snel 1,5 – 2 uur mee bezig.
Goedkoop is duurkoop ….
Helaas is goedkoop duurkoop. Het trekken van de kiezen bij een kat is echt wat anders dan het trekken van de kiezen bij een hond. Er breekt in tegen stelling tot bij de hond namelijk bij de kat al snel een stukje kies af en blijft een stuk kieswortel achter en dan blijft een probleem zoals FCGS bestaan. In het verleden dacht ik er ook makkelijker over dan heden ten dage en ik trek nu 1 tot 1,5 uur uit voor een totale kiesextractie bij een kat met gebruik van luxatoren van SDI , een tandheelkundige unit Ultima 500, een EMS Piezon Master Surgery unit, een loepbril van Examvison, een tandheelkundige röntgenapparaat en digitale dentale röntgenfoto’s.
Natuurlijk leggen we de kat aan de gasanesthesie, onder bewaking van een ademhalingssensor en een saturatiemeter en laten de kat later tijdens de recovery in verwarmde zuurstofkooi bijkomen. Als je daarbij bij een ziekte als FCGS ook nog virustesten (FeLV/FIV/Calici) wilt uitvoeren en virbagen omega oraal wilt geven gedurende 6 weken of als er een pathologisch onderzoek wordt uitgevoerd dan komen er nog extra kosten bij.
Als dierenarts doe je dit trekken niet zomaar eventjes en zul je eerst moeten investeren voordat je de kiezen volledig uit de kat kan halen.
Het trekken van de kiezen van een kat is niet een kunstje maar een kunst !
NB het trekken kan extra lastig zijn als er afwijkende kieswortels zijn – we noemen dit jubel tenen ….
Het is nogmaals belangijk om te benadrukken dat rontgenfoto’s van te voren belangrijk zijn om te maken.
