Haken op de kiezen slijpen ….
We krijgen vaak de vraag of we de afwijkende kiezen bij het konijn kunnen trekken om op die manier het probleem op te lossen. In principe kunnen we kiezen trekken, maar we kunnen niet alle kiezen trekken en zeker niet bij het eerste bezoek van een konijn aan ons. We zullen per konijn moeten kijken wat de beste behandeling is: knippen, slijpen, trekken of een wortelkanaalbehandleing.
Wat gaan we doen bij het eerste bezoek met een terugkerend gebitsprobleem …
Als u bij ons komt met een konijn met een gebitsprobleem dat regelmatig terugkomt dan zullen we bij het eerste bezoek het gebit bekijken met een otoscoop. Dan beoordelen of we haken weghalen met knippen of onder verdoving alles in kaart brengen. Met dentale röntgenfoto’s en het gebit behandelen. We hebben nu vastgelegd met foto’s welke kies of kiezen een probleem geven en we wachten nu af hoe het verder gaat. Als het probleem na 2 -3 maanden weer terugkomt kunnen we gericht de kiezen die het probleem geven aanpakken.
Slijpen van de kiezen onder verdoving ….
Op de foto’s hieronder is een gebitsbehandeling bij ons te zien: onder verdoving slijpen we de haken weg en proberen van het gehele proces foto’s te maken. Dit om goed vast te leggen op welke kiezen de problemen (de haken) zich bevinden.
We slijpen de haak op een kies bij een konijn weg met een low speed tandartsen boor.
Behandel methodes van kiesproblemen door middel van slijpen of misschien knippen ….
Als er haken op de kiezen zijn ontstaan dan kunnen we deze haken aanpakken door middel van het weghalen van de haken (knippen) of inkorten van de kiezen (slijpen).
Er zijn 3 manieren om de haken bij kiezen weg te halen:
1. Alleen de haken weghalen
2. Het radicaal inkorten van de kiezen
3. Het “radicaal” inkorten van de kiezen met behoud van glazuurrichels
Let op: als de kiezen worden behandeld, kijk dan ook de tanden na of deze moeten worden ingekort!
Bij 1. zal dit niet nodig zijn bij 2. en 3. moeten vaak de tanden ook op de juiste lengte worden gebracht.
Het is belangrijk om te weten dat de haken kunnen terugkomen, soms al na enkele weken.
Als de stand van de kiezen afwijkend is geworden en dan krijg je een afwijkende slijtage en ontstaan er haken.
De kiezen groeien 2 tot 4 mm per week. De groei en slijtage moet met elkaar in evenwicht zijn. Als dit niet het geval is ontstaan er weer haken en zijn de problemen na een paar weken weer terug!
Ad1: Alleen de haken weghalen.
Voordelen: de kiezen blijven in contact en de glazuurrichels zijn nog aanwezig. het konijn kan snel weer normaal eten.
Nadelen: de kiezen zijn niet ingekort en het konijn zal door de groeiende kiezen het probleem snel weer terug krijgen – binnen 3 á 4 weken!
Haken weghalen zonder verdoving!
We kunnen ervoor kiezen om allleen de haken van de kiezen weg te halen als er alleen haken aanwezig zijn en geen verlengde kiezen.
Het konijn wordt in een handdoek gewikkeld en met een nasale speculum otoscoop of met een wangsperder zorgen we dat we goed zicht krijgen op de kiezen. We gebruiken een speciale naaldvoerder tang of een blakesley forceps om de haak weg te halen.
Het voordeel is dat een konijn dan niet onder verdoving hoeft te zijn voor deze behandeling.
We hebben de afgelopen jaren hier goede ervaring mee opgedaan. Onze voorkeur gaat uit naar de blakesley forceps.
Zie de film hieronder hoe we zonder verdoving de haken bij een konijn weghalen).Het konijn wordt in een handdoek gewikkeld en vastgehouden.
De mond wordt opengehouden met een nasal speculum van Welch Allyn. Er zit licht in deze scoop en we kunnen de kiezen mooi in beeld krijgen (zie de foto’s hierboven). Met een speciale tang (een de Blakesley maat 1) worden de haken dan van de kiezen weggehaald.
NB: gebruik geen starre mondsperder om de bek open te draaien, want dan kan het kaakgewricht of de snijtanden aangetast worden.
NB: het alleen weghalen van de haken zal niet altijd kunnen. We beoordelen elke keer wat de behandeling zal worden.
Als de kiezen te lang zijn gegroeid dan kunnen we deze niet inkorten zonder verdoving. We brengen dan het konijn onder verdoving en behandelen de kiezen door deze “radicaal” in te korten met behoud van glazuurrichels.
Ad 2: Het radicaal inkorten van de kiezen tot op het slijmvlies
Voordelen: het duurt langer voordat de problemen terug komen. De tijd tussen de gebitsbehandeling is tussen de 2 a 3 maanden. Het konijn zal dus minder vaak onder verdoving gaan, omdat de periode tussen de gebitsbehandelingen langer duurt.
Nadelen: de kiezen maken geen contact en er zijn geen glazuurrichel: de 1e dagen zal het konijn daarom moeilijker eten.
Het nadeel van het radicaal kort wegslijpen van de kiezen is, dat het konijn de groente niet meer weg krijgt ….
Het konijn probeert het met alle macht, maar kan omdat er geen scherpe glazuurrichels zijn de bladgroente niet weg krijgen.
We gebruiken een nieuwe manier: het “radicaal” inkorten van kiezen met behoud van glazuurrichels ….
We hebben de beide manieren gemodificeerd naar een nieuwe manier van het slijpen van de kiezen bij het konijn: het “radicaal” inkorten van de de kiezen met behoud van de glazuurrichels. De glazuurrichels zijn nodig om het konijn snel weer te laten eten. Tussen deze glazuurrichels kauwt het konijn het voedsel klein. We slijpen de kiezen minder ver – niet tot op het slijmvlies, daarom noemen we het “radicaal”, met aanhalingstekens ….
We slijpen de tanden ook iets korter en daarmee zorgen we dat de kiezen weer contact met elkaar maken na de behandeling.
Voordelen: de glazuurrichels zijn nog aanwezig en de kiezen maken nog contact – het konijn kan snel weer eten. De tussenliggende periode van de gebitsbehandellngen zal tussen de 2 a 3 maanden zijn. Er zijn zelfs konijnen waarbij de tussenliggende periode nog langer is, omdat de kiezen als het ware weer beter op elkaar staan: de occlusie is beter. Als de kiesstand echt afwijkend is dan zullen de gebitsproblemen zeker terugkomen.
Nadelen: het kan een paar dagen duren voordat het konijn weer uit zichzelf gaat eten.
Het grote voordeel voor het konijn: het kan sneller weer zelf eten, omdat de kies glazuurrichels weer aanwezig zijn ….
Wat het eten betreft, dit kan in het begin nog even lastig zijn omdat het gebit is geslepen.
Sommige dieren eten dezelfde avond gelijk weer zelfstandig. Andere moeten we even helpen om weer aan de gang te komen. De reden is dat we de tanden en kiezen in een korter dan normaal model hebben geslepen om na verloop van tijd een normale aansluiting te krijgen als de kiezen en de tanden weer gaan uitgroeien.
Knippen en slijpen combinatie ….
Vaak maken we gebruik van een combinatie van het weghalen van de haken met een kniptang of een biopsietang van Storz om vervolgens de kiezen in model te slijpen met de tandheelkundige boor. Afhankelijk van hoe groot de haak is kiezen we voor een speciale kniptang van Schweigert of de biopsie tang van Storz.
Zie als voorbeeld hieronder: eerst haken wegknippen, daarna slijpen.
Let op: als de kiezen korter zijn geslepen – controleer dan de lengte van de snijtanden. Als de tanden te lang blijven dan sluiten de kiezen niet goed op elkaar aan en kan het konijn niet goed kauwen.
Vaak moeten de tanden ook op lengte worden gebracht door middel van slijpen als de kiezen zijn ingekort!
De tanden en kiezen zijn allemaal qua occlusie nauw verbonden: als de kiezen in model worden geslepen moeten de tanden op lengte worden geslepen.
Nazorg…
Na de operatie komt het konijn bij in een zuurstofmand in de warmte en de zuurstof. We geven een pijnstiller en een middel om de verdoving tegen te gaan. Om ervoor te zorgen dat het konijn ook weer goed gaat eten geven we pijnstiller mee naar huis . Onze meloxicam (voor de hond) dosering is 2x daags 0,1 – 0,15 ml per kg, vaak is dit voldoende. Indien nodig mag dit worden verhoogd naar 2x daags 0,3 ml per kg. De ervaring leert dat na een behandeling van de kiezen een konijn vaak een paar dagen slechter eet. Wij laten de eigenaar het konijn na de behandeling dwangvoeren totdat het konijn weer uit zichzelf goed eet.
———————-
Wat het eten betreft, dit kan in het begin nog even lastig zijn omdat het gebit is geslepen.
Sommige dieren eten dezelfde avond gelijk weer zelfstandig. Andere moeten we even helpen om weer aan de gang te komen. De reden is dat we de tanden en kiezen in een korter dan normaal model hebben geslepen om na verloop van tijd een normale aansluiting te krijgen als de kiezen en de tanden weer gaan uitgroeien.
Eerste dagen met water verweekte brokjes en dwangvoeding geven. Soms kan het wel wel 1,5-2 weken duren voordat het konijn weer zelfstandig eet. Tot die tijd doorgaan met dwangvoeren en met water verweekte brokjes.
Wikkel het dier in een handdoek als je medicijnen en dwangvoer geeft.
Groentes aanbieden – deze eventueel in kleine stukjes aanbieden de 1e dagen en ook proberen of er weer hooi wordt gegeten.
Maar als de tanden zijn ingekort en de kiezen in model zijn geslepen kan het even duren voordat er weer uit zichzelf wordt gegeten. Zolang de dwangvoeding goed doorgeslikt wordt en er eetlust is is het goed en kun je doorgaan met dwangvoeding en verweekte brokjes.
———————-
Als er ook geen keutels zijn of er zijn kleine keutels, dan is er een stille darm aanwezig: het advies is dan, naast het dwangvoer en de pijnstiller geven, ook te behandelen met Cisaral en Laxatract.
Dwangvoeren ….
Hoe gaat het dwangvoeren. We gebruiken Juvenile of een mengsel van Juvenile met Science Selective brokjes. We wikkelen het konijn in een handdoek en brengen dan per keer een beetje dwangvoer in de bek aan. We hanteren als advies: 3 a 4x daags 15 – 20 ml bij een konijn van ongeveer twee kg. En geef na elk dwangvoer ook 15 ml water met de spuit om op die manier de vochtbalans goed te houden.
Als uw konijn weer goed eet en actief en levendig is, houd het eten en het gewicht in de gaten. Mochten er weer problemen zijn dan zien we het konijn weer terug. Vaak is dat pas na 2 a 3 maanden.
Het probleem komt terug?!
In een klein deel van de konijnen zal een enkele gebitsbehandeling tot een oplossing leiden.
Echter in het merendeel van de gevallen zal het probleem steeds weer terugkomen. Zeker als er aanwizjingen zijn voor ADD zoals ribbels op de tanden. Als de stand van de kiezen afwijkend is geworden dan zal het probleem steeds weer terugkomen – de uitgroei van e kiezen is afwijkend!
Het is belangrijk om te weten dat de haken kunnen terugkomen. De stand van de kiezen is afwijkend geworden en de kiezen groeien 2 tot 4 mm per week. Na een paar maanden zijn de problemen dan ook vaak weer terug!
Als het probleem weer terugkomt dan gaan we per kies kijken wat we er aan kunnen doen om de gebitsbehandelingen zo lang mogelijk op elkaar te kunnen krijgen.
Doorverwijzing door een collega dierenarts om alle kiezen te laten trekken?
We krijgen vaak de vraag of we de afwijkende kiezen bij het konijn kunnen trekken om op die manier het probleem op te lossen. In principe kunnen we de kiezen trekken bij een konijn. Maar we kunnen niet alle kiezen bij een konijn, zoals we dat wel bij een kat kunnen. Een konijn heeft andere kiezen dan een kat, qua lengte en vorm!
Wat gaan we doen bij het eerste bezoek bij een konijn met een terugkerend gebitsprobleem …
Als u bij ons komt met een konijn met een gebitsprobleem dat regelmatig terugkomt, dan zullen we bij het eerste bezoek het gebit onder verdoving beoordelen. Met een video endoscoop maken we foto’s van de tanden en kiezen en leggen de problemen die spelen hiermee vast. En we maken dentale röntgenfoto’s om de tand en kieswortels in beeld te krijgen. Daarna behandelen we het gebit op onze manier: we zullen de kiezen radicaal inkorten met behoud van glazuurrichels en we wachten nu af hoe het verder gaat.
Controle zodra er weer een probleem ontstaat ….
Als het probleem na 2-3 maanden weer terugkomt kunnen we zien of het weer om dezelfde kiezen gaat die eerder het probleem gaven. En dan per kies beoordelen wat we het beste kunnen doen qua behandeling.
De behandel opties die we per kies hebben zijn:
1. Haken weghalen (knippen) met een rongeur.
2. Kiezen radicaal inkorten (slijpen) met behoud van glazuurrichels.
3. Een extractie van de afwijkende kiezen.
4. Een wortelkanaal behandeling.
Kijk voor meer informatie op onze pagina’s over deze problemen
____________________________________________________________________________________________________
Disclaimer wat betreft de door ons hierboven genoemde diergeneesmiddelen.
NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor konijnen.
De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de hond of de kat.
Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij het konijn.
