Pulpectomie of wortelkanaalbehandeling bij de kiezen van een konijn met gebitsproblemen ….
Op deze pagina behandelen we een alternatief voor het wegslijpen van de haken bij een konijn. We kunnen bepaalde kiezen trekken / extraheren als daar steeds gebitsproblemen ontstaan. NB: niet elke kies is geschikt om te trekken, we zullen dit op deze pagina toelichten.
Behandelen van haken op de kiezen door middel van slijpen ….
Als er haken op de kiezen zijn ontstaan dan kunnen we deze haken door middel van het weghalen van de haken of inkorten van de kiezen.
Het is belangrijk om te weten dat de haken kunnen terugkomen, soms al na enkele weken tot maanden. De stand van de kiezen is afwijkend geworden en de kiezen groeien 2 tot 2,4 mm per week. Na een paar weken tot zijn de problemen vaak weer terug!
Bij het alleen wegknippen van de haken komt het probleem na 3 tot 4 weken weer terug.
Bij het “radicaal” wegslijpen van de kiezen met behoud van glazuurrichels blijft het probleem 2 tot 3 maanden weg!
Een konijn met haken op de kiezen zal na een paar weken tot maanden opnieuw moeten worden behandeld. We krijgen soms de vraag of er alternatieve behandelmethodes zijn, zoals het trekken van de kiezen. Kun je de afwijkende kiezen of zelf alle kiezen trekken bij mijn konijn eruit halen wordt dan gevraagd.
We kunnen niet zomaar alle kiezen van een konijn trekken!
Zijn er alternatieve behandel manieren ….
Naast het om de zoveel weken – maanden wegslijpen van de kiezen hebben we een paar alternatieve behandelingen.
1. Een extractie van de afwijkende kiezen
2. Een wortelkanaalbehandeling (pulpectomie): om de groei van de kies te stoppen
Welke kiezen kunnen op deze manieren worden behandeld ….
Bij de bovenkaakskiezen is een extractie mogelijk:
Als er bij herhaling problemen aan de voorste of achterste kiezen van de bovenkaak ontstaan dan is er zeker de optie deze te trekken.
Als we kiezen trekken dan zullen kan de tegenoverliggende kies doorgroeien. Wat ons de laatste jaren is opgevallen is dat de kiezen naast de kies die getrokken is de rijen sluiten. het gat wordt kleiner en de afslijting van de tegenoverliggende kiezen blijft goed. Een enkele keer zien we dat als er een gat in de rij komt dat de tegenoverliggende kiezen door blijven groeien en in dit gat groeien.
Bij de onderkaakskiezen is een extractie of een wortelkanaalbehandeling mogelijk:
Als er bij herhaling problemen aan de achterste 2 kiezen (M2+M3) van de onderkaak ontstaan dan is de extractie van deze kiezen mogelijk.
Als er bij herhaling problemen aan de voorste 3 kiezen van de onderkaak (P1+P2+M1) ontstaan dan is een wortelkanaal hierop mogelijk.
De ervaring bij ons is dat de behandelde kies een normale lengte krijgt en mooi in de rij op lengte blijft. De tegenoverliggende kies slijt daarentegen goed af en geeft geen probleem. Een wortelkanaalbehandeling is dus een hele mooie oplossing!
De pulpectomie bij een konijn: hoe gaat dit in zijn werk ….
Soms blijkt dat 1e, 2e of 3e kies van de onderkaak bij herhaling voor een probleem zorgt. Er ontstaan dan haken op die kiezen die in de tong steken en het konijn moet dan steeds onder verdoving een gebits behandeling ondergaan. Dan kunnen we als we 100% zeker zijn dat het steeds om een bepaalde kies gaat die problemen geeft een wortelkanaalbehandeling gaan uitvoeren.
We maken tijdens de eerste behandeling als we de haken nog wegslijpen een aantal röntgenfoto’s van de kiezen. We willen in beeld krijgen of de kieswortels goed te benaderen zijn. Ook is het van belang om te zien of er oriëntatie punten zijn: als de kies wortel door de cortex van de onderkaak groeit kunnen we deze mooi gebruiken om de kieswortel te vinden. Zie de foto hieronder: rechts bovenaan zie je dat de tweede kies door de cortex komt en dat de kieswortel goed te benaderen is. Soms zie je dat de kies wortel schuin wegdraait, dan kunnen we de pulpa niet weghalen.
Als we de pulpectomie uitvoeren controleren we of het wederom dezelfde kies is die een probleem geeft: de tweede kies linksonder. Daarna slijpen we de kiezen “kort”. Daarna leggen we het konijn op zijn rug, maken de huid open en brengen het kaakbot goed in beeld. Het bot wordt geopend en de pulpakamers worden opengemaakt. Hierna maken we een controle röntgenfoto of we goed zitten en halen de pulpa uit de kamers. Een kies bestaat uit twee wortelkanalen we moeten dus per kies twee pulpa’s verwijderen. Hierna wordt de huid gehecht en is de behandeling klaar.
We hebben in 2012 een jong konijn behandeld ….
Topo was een jong konijn en moest elke 3 tot 4 weken aan het gebit worden behandeld. Het ging steeds om dezelfde kiezen rechtsonder: vooral de 2e kies gaf last, maar soms ook de 1e en de 3e. De eigenaar wilde als laatste optie een wortelkanaalbehandeling laten uitvoeren, alternatief was anders inslapen, omdat elke 3 weken onder verdoving geen optie was.
We hebben een wortelkanaalbehandeling op de 1e, 2e en 3e kies uitgevoerd. Het was echt even zoeken, want de kieswortels waren nog niet door de cortex – het bot van de onderkaak doorgegroeid.
Het is na die tijd supergoed met Topo gegaan. Hij heeft geen gebitsproblemen meer gehad.
Niet elk konijn kunnen we op deze manier behandelen ….
We hebben nu een grote groep konijnen op deze manier behandeld. De resultaten zijn goed als we de pulpakamers goed konden benaderen. Soms is dit namelijk best wel lastig: als de kiezen als een soort hockeystickkrul wegdraaien, dan hebben we geen rechte toegang tot de pulpa. Dan kan het zijn dat we de behandeling niet goed kunnen uitvoeren.
Controleer van tevoren of de kieswortels goed te benaderen zijn door middel van een röntgenfoto:
De rechter onderkaak: de 1e kies draait weg en is lastig te benaderen. De 2e en 3e kies zijn goed te benaderen en kunnen een pulpectomie ondergaan.
De linker onderkaak: de 1e en 2e kies zijn niet te benaderen en de 3e kies is niet mooi gevormd.
Dit konijn is geen ideale kandidaat om een wortelkanaal op uit te voeren: van de 6 onderkaaks kiezen zijn er maar twee geschikt voor een behandeling met een pulpectomie!
Wat zijn de valkuilen van deze behandeling ….
We hebben een groot aantal konijnen behandeld en weten nu ook wat er mis kan gaan. Of wat de oorzaak was dat de behandeling niet het gewenste resultaat oplevert (namelijk geen gebitsbehandeling meer nodig ….)
Een voorbeeld: als we de kieswortel niet goed kunnen benaderen en de groei = de pulpa niet volledig weg kunnen halen dan zal er nog steeds een gebitsbehandeling nodig zijn.
Het is ook van belang dat tijdens het uitvoeren van een wortelkanaal behandeling controle röntgenfoto’s worden gemaakt. Om te zien of je wel de juiste kies aan het behandelen bent!
Op de foto hiernaast is linksonder te zien dat de rechter hedström vijl niet in de wortelkamer van de 3e kies zit. Uiteindelijk hebben we de 2e en de 3e kies goed kunnen behandelen en zijn er 4 pulpakamers goed benaderd. NB: bij dit konijn hebben we later ook de 1e kies nog een behandeling moeten geven!
Het kan voorkomen dat er al dermate een ADD – Acquired Dental Disease probleem aanwezig is dat ook andere kiezen na de gebitsbehandeling gaan opspelen.
En door de ADD kunnen kieswortel veranderingen optreden zodat we het de pulpaholtes niet kunnen benaderen en het leven niet uit de kies kunnen halen: dan kunnen we geen pulpectomie = wortelkanaalbehandeilng uitvoeren!
Pulpectomie uitgevoerd: de kies groeit uit en verdwijnt ….
Bij Snowy is er met grote regelmaat een haak op de 2e en 3e kies van de linkeronderkaak.
We gaan op de 2e en 3e kies van de linkeronderkaak een wortelkanaal behandeling uitvoeren. We zoeken de kieswortels op en en met hedström vijlen halen we het leven uit de pulpaholtes. Als het goed is is de groei gestopt: of toch niet?
We zien Snowy pas na meer dan 1 jaar terug en wat blijkt de twee kiezen zijn verdwenen. De kiezen zijn uitgegroeid en op de kiezen van de bovenkaak weggesleten. De 2e en 3e kies zijn verdwenen!
De bovenkaaks kiezen zijn mooi qua lengte en de rij is goed. Dit komt doordat de 1e en de 4e kies het gat hebben opgevuld.
De pulpectomie is een mooie manier om kiezen te trekken: door gebruik te maken van het feit dat ze blijven uitgroeien, maar niet meer van ondeaf aangroeien. De kiezen verdwijnen dus – ze groeien uit en slijten af op de tegenoverliggende kiezen.
Is een wortelkanaalbehandeling een zachte vorm van extractie?
We hebben anno 2020 goede ervaring met de pulpectomie – de wortelkanaalbehandeling bij het konijn opgedaan.
Deze pulpectomie kan zeker niet bij elk konijn: we beoordelen per kies of deze behandeling wel of niet uitgevoerd kan worden.
Mocht u belangstelling hebben voor een wortelkanaalbehandeling bij uw konijn ….
Het is ook van belang dat er met 100% zekerheid duidelijk is welke kiezen steeds voor een probleem zorgen. Als een konijn voor een behandeling komt dan zullen we het eerst zelf onder verdoving een gebitsbehandeling laten ondergaan. We slijpen de kiezen in model en leggen vast welke kiezen het probleem zijn. Ook maken we röntgenfoto’s om te zien of de kiezen geschikt zijn om een pulpectomie op uit te voeren. Bij een tweede of derde bezoek – behandeling voeren we pas de wortelkanaalbehandeling uit.
Samenvattend
We krijgen vaak de vraag of we de afwijkende kiezen bij het konijn kunnen trekken om op die manier het probleem op te lossen. Het probleem is dat een konijn 6 kiezen in de bovenkaak en 5 in de onderkaak heeft. Ze staan in direct contact met elkaar. Als we een kies in het midden trekken dan zullen de tegenoverliggende kiezen blijven doorgroeien.
Kiesextracties ….
Als we kiezen trekken dan zullen we de 1e en 2e kies vooraan of achteraan de rij van de kiezen trekken en niet de kiezen in het midden van de rij.
Wortelkanaal behandeling ….
Als alternatief hebben we tegenwoordig ook de mogelijkheid om de groei van de kiezen te stoppen door een wortelkanaalbehandeling – een pulpectomie op de 1e, 2e of 3e kiezen van de onderkaken. We zullen een wortelkanaal behandeling op de beide kieswortels van elke kies uit te voeren. Door een wortelkanaalbehandeling stopt de groei en blijft de kies op de juiste lengte. De ervaring is dat de tegenoverliggende kies zich niet extra gaat verlengen.
Een wortelkanaalbehandeling is ideaal als er een probleem aan de tweede of derde kies van de onderkaak bij een konijn aanwezig is!
Doorverwijzing door een collega dierenarts om alle kiezen te laten trekken?
We krijgen vaak de vraag of we de afwijkende kiezen bij het konijn kunnen trekken om op die manier het probleem op te lossen. In principe kunnen we de kiezen trekken bij een konijn. Maar we kunnen niet alle kiezen bij een konijn, zoals we dat wel bij een kat kunnen. Een konijn heeft andere kiezen dan een kat, qua lengte en vorm!
Wat gaan we doen bij het eerste bezoek bij een konijn met een terugkerend gebitsprobleem …
Als u bij ons komt met een konijn met een gebitsprobleem dat regelmatig terugkomt, dan zullen we bij het eerste bezoek het gebit onder verdoving beoordelen. Met een video endoscoop maken we foto’s van de tanden en kiezen en leggen de problemen die spelen hiermee vast. En we maken dentale röntgenfoto’s om de tand en kieswortels in beeld te krijgen. Daarna behandelen we het gebit op onze manier: we zullen de kiezen radicaal inkorten met behoud van glazuurrichels en we wachten nu af hoe het verder gaat.
Controle zodra er weer een probleem ontstaat ….
Als het probleem na 2-3 maanden weer terugkomt kunnen we zien of het weer om dezelfde kiezen gaat die eerder het probleem gaven.
De behandel opties die we per kies hebben zijn:
1. Haken weghalen (knippen) met een rongeur (zie 2 pagina’s hiervoor).
2. Kiezen radicaal inkorten (slijpen) met behoud van glazuurrichels (zie 2 pagina’s hiervoor).
3. Een extractie van de afwijkende kiezen (zie 1 pagina hiervoor).
4. Een wortelkanaal behandeling.
Kijk voor meer informatie op onze pagina’s over deze problemen ….
