Konijn

 Olifantstanden of Prognathisme is een te lange onderkaak bij het konijn

We noemen dit een onderbeet of malocclusie van de snijtanden. De snijtanden slijten niet op elkaar en worden veel te lang. De ondersnijtanden steken voor de bovensnijtanden naar boven.

Olifantstanden bij een konijn

Onderbeet ten gevolge van een erfelijke afwijking…

Er komt een genetische afwijking voor bij het konijn waarbij de bovenkaak te kort is. Hierdoor lijkt het alsof de onderkaak te lang is een zogenaamde onderbeet. Op de leeftijd van 8-10 weken zien we meestal de eerste problemen ontstaan. Het is belangrijk dat je als eigenaar de tanden controleert als je een jong konijn aanschaft! Je kunt de lippen naar de zijkant trekken en de tanden bekijken. 

Zie het verschil bij jonge konijnen met een normaal gebit en jonge konijnen met een afwijkend gebit ….

jonge konijnen met normale tanden en afwijkende tanden

Bij deze jonge konijnen zie je al vroeg dat deze afwijking problemen gaat geven. De snijtanden slijten niet op elkaar en de tanden zullen door blijven groeien.

Als je in het achterhoofd houdt dat de onder- en bovensnijtanden allebei 2 tot 2,4 mm per week groeien, dan groeien de tanden 10 cm per jaar!

Je kunt je voorstellen dat als deze tanden niet goed slijten dit problemen tot gevolg zal hebben! Normaal is de groei en de slijtage in evenwicht ….

De tanden gaan wonden veroorzaken in het slijmvlies van de bek en het konijn zal uiteindelijk niet meer kunnen eten.

Er zijn een aantal opties om dit probleem aan te pakken

1. tanden knippen

2. tanden slijpen

3. tanden trekken

Hieronder een ouder konijn waarbij al jaren de tanden worden ingekort ….

afwijkende tanden bij een ouder konijn kan verkregen zijn

De beste behandeling…

De beste behandeling bestaat uit het trekken (extractie) van de snijtanden. Dit kan gelukkig al op jonge leeftijd. We krijgen bijna iedere paar weken wel een ouder konijn aangeboden waarbij dit probleem al die tijd al bestaat. Bij deze konijnen zijn de snijtanden iedere paar weken ingekort. Ons advies is dan om de snijtanden te trekken door middel van een operatie. Het konijn kan, ondanks dat het niet kan knagen, zich hierna goed redden en je kan het eten, zoals hooi, in kleine stukjes aanbieden.

Zie hieronder 2 konijnen die een paar dagen na de tand extractie lekker aan een groente verwenmaaltijd zitten.

Afwijkend gebit ….

Als de tanden niet op elkaar slijten dan groeien de tanden door en ontstaat er een afwijkend gebit. Zie de foto hieronder. Op de rechterfoto is duidelijk te zien dat de ondersnijtanden veel te lang zijn, ze slijten niet op de boven snijtanden. De stand van de kiezen is echter wel goed! Op de linkerfoto is een normaal gebit van een konijn te zien.

Een normale schdel en een afwijkende schdel, de tanden van de onderkaak zijn veel te lang

Een konijn met afwijkende tanden en kiezen ….

Af en toe zie je een konijn met prognathisme van de snijtanden en een malocclusie van de kiezen. Normaal heb je alleen een te lange onderkaak en slijten de tanden niet op elkaar, maar sluiten de kiezen mooi aan op elkaar. Zie de kiezen op de foto’s hierboven. Dan is het advies tand extractie en kan een konijn een goed, maar tandenloos leven tegemoet gaan. Maar als naast de tanden ook de kiezen niet op elkaar aansluiten dan is de prognose slecht. Als je de tanden trekt dan ben je er niet: de kiezen zullen op regelmatige basis behandeld moeten worden.

af en toe zie je een maloclusie van de tanden en de kiezen bij een jong konijn

We hebben de tanden van Doris getrokken en de kiezen behandeld, maar ze is niet oud geworden. De afwijkende stand van de kiezen was eenvoudig te erg.

Een erfelijk probleem ….

 
 Het is een autosomaal recessief overerving met een 81% kans op dat het tot uiting komt. Maar bij 81% van de lijders komt het tot uiting!
 Bij deze vorm van overerving overheerst het ‘sterke’ gen (O) over het ‘zwakke’ gen (o).
 De nakomelingen krijgen het probleem pas als ze van beide ouders het ‘zwakke’ gen krijgen, we gaan dit hieronder beschrijven.
 We noemen het maar het O of o – Olifants gen met een kleine zwakke o gen die de afwijking geeft als een lijder dus 2x o heeft.
 
 OO = gezond konijn geen  afwijking
 Oo = drager – geen afwijking te zien maar kan het wel doorgeven
 oo = lijder (in 81% van de gevallen afwijking te zien)De statistische uitkomst van konijnen met prognathisme
 
 Als er nakomelingen komen uit:
 
 Een gezond konijn OO + gezond konijn OO =
 100% gezonde konijnen OO als nakomelingen
 
 Een gezond konijn OO + drager Oo = nakomelingen  
 50% gezonde konijnen OO
 50% dragers Oo
 
 Een drager Oo + drager Oo =
 25% gezonde konijnen OO
 50% dragers Oo
 25% lijders oo (met 81% daarvan olifantstanden)
 
 Theoretisch hierna met lijders wordt niet gefokt ….
 Een drager Oo + lijder oo = nakomelingen  
 50% dragers Oo
 50% lijders oo (met 81% daarvan olifantstanden)
 
 Een lijder oo + lijder oo = nakomelingen
 100% lijders oo (met 81% daarvan olifantstanden)
 
Het advies is dus om niet met konijnen te fokken die olifantstanden hebben en ook niet meer te fokken met ouders die nakomelingen hebben gekregen die olifantstanden hebben.
 
Je kunt dus zeggen bij “gezonde” konijnen die nakomelingen met olifantstanden hebben gekregen dat beide ouders in ieder geval drager zijn of zelfs kleinere kans 19% lijder zonder olifantstanden waren.
 
Er kan helaas nog niet op getest worden met DNA, we hebben het lab waar we onze DNA testen gebeld, maar die kunnen niet op de olifantstanden testen. ook in de literatuur hebben we geen laboratorium gevonden die dit kan ….

Konijn